Πολλές φορές στην ακτινολογική διάγνωση ενός όγκου παγκρέατος στην αξονική, ή την μαγνητική τομογραφία, χρησιμοποιούνται οι όροι «οριακά αφαιρέσιμος», ή «τοπικά προχωρημένος» καρκίνος. Με τις λέξεις αυτές περιγράφεται ο μικρότερος, ή μεγαλύτερος βαθμός επαφής, εμπλοκής, διήθησης, ή και απόφραξης από τον καρκίνο κάποιων πάρα πολύ μεγάλων, σημαντικών και κρίσιμων για τη ζωή αρτηριών και φλεβών γύρω και πίσω από το πάγκρεας. Τα αγγεία αυτά είναι τα εξής: η πυλαία φλέβα, η άνω μεσεντέριος φλέβα, η ηπατική αρτηρία και η άνω μεσεντέριος αρτηρία. Πρέπει να τονίσουμε ιδιαίτερα ότι ο όρος «οριακά αφαιρέσιμος» ΔΕΝ ΣΗΜΑΙΝΕΙ έναν όγκο που «ίσως αφαιρείται, ίσως δεν αφαιρείται και πάμε στο χειρουργείο να το ερευνήσουμε». «Οριακά αφαιρέσιμος» είναι ο όγκος που εφάπτεται, ή και διηθεί την πυλαία φλέβα, ή την ηπατική και την μεσεντέριο αρτηρία και άρα χρειάζεται απεμπλοκή των αρτηριών, ή αφαίρεση του διηθημένου τμήματος της πυλαίας προκειμένου να αφαιρεθεί.
Οι «οριακά αφαιρέσιμοι», ή «τοπικά προχωρημένοι» όγκοι θεωρούνται γενικά ανεγχείρητοι διότι, πράγματι, είναι ακραία επικίνδυνο να γίνει προσπάθεια απεμπλοκής αυτών των αρτηριών και φλεβών από τον όγκο, ενώ ο μόνος τρόπος να αφαιρεθεί ένας τέτοιος όγκος είναι να αφαιρεθεί μαζί με αυτόν και το εμπλεκόμενο τμήμα της αρτηρίας ή/και της φλέβας. Η ομάδα μας ήταν η πρώτη στην Ελλάδα που αρχίσαμε και συνεχίζουμε συστηματικά να αφαιρούμε τέτοιους εκτεταμένους όγκους, αφαιρώντας μαζί και την εμπλεκόμενη φλέβα και αρτηρία. Μάλιστα δημοσιεύσαμε την πρώτη από την Ελλάδα σειρά 24 τέτοιων περιστατικών που αφαιρέσαμε την εμπλεκόμενη πυλαία ή μεσεντέριο φλέβα. Το άρθρο μας δημοσιεύτηκε στο ειδικό για τον παγκρεατικό καρκίνο περιοδικό Journal of Pancreatic Cancer τον Σεπτέμβριο 2019 (https://www.liebertpub.com/doi/10.1089/pancan.2019.0013). Καταφέραμε έτσι τον σχεδόν τετραπλασιασμό του προσδόκιμου επιβίωσης συγκριτικά με την επιβίωση εάν ο όγκος παρέμενε ανεγχείρητος όπως γενικά θεωρείτο. Τώρα πλέον, έχουμε προχωρήσει και στην αφαίρεση εμπλεκόμενων αρτηριών. Έτσι, πραγματοποιήσαμε την πρώτη στην Ελλάδα αφαίρεση της διηθημένης κοιλιακής αρτηρίας (ή, αλλήρειου τρίποδα – εγχείρηση Appleby) και δημοσιεύσαμε το περιστατικό αυτό ως το πρώτο στην Ελλάδα στο περιοδικό International Journal of Surgery τον Οκτώβριο 2020 (https://doi.org/10.1016/j.ijscr.2020.09.194).
Η σωστή προεγχειρητική νεοεπικουρική (neoadjuvant) χημειοθεραπεία, ή και ακτινοθεραπεία επιβάλλεται πάντοτε να προηγείται μιάς τέτοιας εγχείρησης, ώστε να μειωθεί ο καρκινικός δείκτης CA 19-9 και πιθανώς να συρρικνωθεί και ο όγκος. Βέβαια, δεν γίνεται να αφαιρεθούν πάντοτε τέτοιοι όγκοι, ακόμα και μετά από την σωστή χημειοθεραπεία, αλλά μόνο το 30-40%. Είναι προφανές ότι τέτοιες εγχειρήσεις που χρειάζονται και αφαιρέσεις αγγείων, by-pass, ή τοποθέτηση μοσχευμάτων, απαιτούν ιδιαίτερα έμπειρη χειρουργική ομάδα που κάνει τέτοιες εγχειρήσεις συχνά και αυτό να μπορεί να πιστοποιηθεί αντικειμενικά. Τέτοια αντικειμενική πιστοποίηση είναι:
- οι επιστημονικές δημοσιεύσεις σε έγκριτα διεθνή επιστημονικά περιοδικά οι οποίες έχουν περάσει από ενδελεχή έλεγχο, κριτική και αναγνώριση από παγκόσμιου βεληνεκούς χειρουργούς παγκρέατος, και
- μαρτυρίες των ιδίων των ασθενών οι οποίοι ζουν για χρόνια μετά από αφαίρεση τέτοιων όγκων που θεωρούντο γενικώς «ανεγχείρητοι».