Από το 1990 είχαν εμφανιστεί επιστημονικές δημοσιεύσεις που συνέδεαν την εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη με την εμφάνιση καρκίνου παγκρέατος. Πράγματι, έχει παρατηρηθεί ότι άνθρωποι που ξαφνικά εμφάνισαν αυξημένο σάκχαρο, χωρίς να έχουν πάρει συγχρόνως περισσότερο βάρος, έχουν 8 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν καρκίνο του παγκρέατος. Τα δεδομένα αυτά αποδεικνύουν μία πολύ ιδιαίτερη σχέση μεταξύ Σακχαρώδη Διαβήτη και καρκίνου του παγκρέατος. Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες που συνεχίζονται και τα πρώτα τους αποτελέσματα παρουσιάστηκαν στο συνέδριο της Αμερικανικής Παγκρεατολογικής Εταιρείας τον Νοέμβριο 2013, αποδείχθηκε ότι υπάρχει άμεση σχέση του καρκίνου του παγκρέατος και της προηγούμενης αναίτιας εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη. Αυτή η διαπίστωση επιβεβαίωσε και τις δικές μας παρατηρήσεις. Από χρόνια είχαμε παρατηρήσει ότι δύο στους τρείς ασθενείς (περίπου 70%) που εμφανίζουν καρκίνο του παγκρέατος, είχαν εμφανίσει πρώτα σακχαρώδη διαβήτη μέσα στον προηγούμενο χρόνο. Και μάλιστα ο σακχαρώδης διαβήτης στις περιπτώσεις αυτές, την στιγμή της διάγνωσής του, δεν μπορούσε να συσχετισθεί με κάποια άλλη πιθανή αιτία, π.χ.: αύξηση του βάρους, ή οικογενειακό ιστορικό διαβήτη. Στην πράξη, αυτοί οι ασθενείς άρχιζαν θεραπεία για τον διαβήτη τους χωρίς κανένας να υποψιαστεί ότι ο διαβήτης στην πραγματικότητα «χρησιμεύει σαν καμπανάκι» για την εμφάνιση καρκίνου στο πάγκρεας. Η σχέση αυτή μεταξύ σακχαρώδη διαβήτη και καρκίνου παγκρέατος οφείλεται σε μία πρωτεΐνη, την Adrenomedullin, η οποία παράγεται από τα καρκινικά κύτταρα του παγκρέατος, πολύ πριν την εμφάνιση άλλων συμπτωμάτων από τον όγκο, και αντιστρατεύεται την δράση της ινσουλίνης, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται διαβήτης χωρίς κανένα άλλο συνοδό σύμπτωμα.

Αυτές οι παρατηρήσεις και τα δεδομένα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ώστε όσοι άνθρωποι εμφανίζουν αναίτια και ξαφνικά διαβήτη, να εξετάζονται κατάλληλα, ώστε να διαγνώσουμε πιθανό καρκίνο του παγκρέατος νωρίς, σε θεραπεύσιμο στάδιο. Η εξέταση που πρέπει να γίνει ώστε να μπορεί να διαγνωστεί εγκαίρως ένας πρώιμος καρκίνος είναι πρώτα μία ειδική αξονική τομογραφία και μετά το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα, μια εξέταση πολύ σύνθετη, λεπτή, τεχνικά απαιτητική, που χρειάζεται ομάδα τριών ανθρώπων για να ερμηνευτεί. Δεν αρκεί απλώς ένα κατάλληλο μηχάνημα γιά την εξέταση αυτή. Χρειάζεται ένας άριστος γαστρεντερολόγος με πολύ εξειδικευμένες προδιαγραφές και εμπειρία. Δεύτερον, χρειάζεται ένας άριστος κυτταρολόγος, ο οποίος θα μελετήσει με ακρίβεια τα κύτταρα που θα του δώσει ο γαστρεντερολόγος. Ο ρόλος του κυτταρολόγου είναι θεμελιώδης. Και, επίσης, χρειάζεται ένας χειρουργός ειδικός στο πάγκρεας, ώστε όλοι μαζί να ερμηνεύσουν τα ευρήματα.

Αυτές οι προϋποθέσεις και τα προαπαιτούμενα, μόνο ελάχιστα κέντρα στην Ευρώπη μπορούν να τα συνδυάσουν και μάλιστα στο απαιτούμενο υψηλό επίπεδο. Εμείς έχουμε μία τέτοια ομάδα, καθώς συνεργαζόμαστε πολύ στενά με συνάδελφο γαστρεντερολόγο κορυφαίο και διεθνώς γνωστό στην εξέταση αυτή, αλλά και με την ίσως εμπειρότερη παγκρεατική κυτταρολόγο στη χώρα. Εφαρμόζουμε ήδη αυτή τη μέθοδο, αλλά το κομβικό θέμα δεν είναι να το εφαρμόσουμε εμείς ως ομάδα παγκρέατος, όπως ήδη κάνουμε. Το κρίσιμο ερώτημα είναι πώς ο ασθενής που θα εμφανίσει ξαφνικά αναίτιο διαβήτη τύπου 2 και θα απευθυνθεί στον παθολόγο, ή τον διαβητολόγο, θα οδηγηθεί στις κατάλληλες εξετάσεις έγκαιρα. Πρωτίστως δηλαδή, είναι ζήτημα ευαισθητοποίησης των γενικών ιατρών και των παθολόγων, οι οποίοι πρώτοι βλέπουν τον ασθενή.