Η συχνότερες αιτίες οξείας παγκρεατίτιδας είναι η χολολιθίαση και η κατάχρηση αλκοόλ. Σπανιότερα όμως, και ιδιαίτερα σε νεότερες ηλικίες καμία από τις δύο αυτές αιτίες δεν μπορεί να βρεθεί σαν αιτία ενός επεισοδίου οξείας παγκρεατίτιδας. Στην καθημερινή πράξη, συνήθως οι θεράποντες ιατροί δίνουν την συμβουλή είτε να αφαιρεθεί η χοληδόχος κύστη ούτως ή άλλως (χολοκυστεκτομή), είτε να το ξεχάσουν διότι το επεισόδιο πέρασε. Όμως, ένα τέτοιο επεισόδιο “ανεξήγητης” παγκρεατίτιδας, μπορεί στην πραγματικότητα να είναι η πρώτη εκδήλωση ενός όγκου στο πάγκρεας.   

Η συσχέτιση ενός επεισοδίου οξείας παγκρεατίτιδας με τον καρκίνο του παγκρέατος είναι ιδιαίτερα δύσκολη και απαιτείται πολύ βαθειά γνώση του αντικειμένου αυτού ώστε να μπορέσει ο ιατρός να το υποψιαστεί και να το διερευνήσει κατάλληλα. Δυστυχώς, το συνηθέστερο είναι τα επεισόδια της παγκρεατίτιδας αυτής να αποδίδονται σε άλλους λόγους, να περνάει αρκετός χρόνος και ο όγκος να αυξάνεται και να επεκτείνεται.

Μετά από εκτεταμένη ερευνητική δουλειά σε πολύ μεγάλα παγκρεατικά κέντρα την δεκαετία του 1990 και ολοκληρώθηκε το 2002, είναι πλέον γνωστό στους ειδικούς ότι το είδος του όγκου αυτού είναι το λεγόμενο «επιθηλιακό θηλώδες βλεννώδες νεόπλασμα» του παγκρέατος (intraductal papillary mucinous neoplasm - IPMN). Ουσιαστικά πρόκειται για ανώμαλη υπερέκκριση βλέννης από τα κύτταρα του παγκρέατος, η οποία συρρέει (γεμίζει) τον παγκρεατικό πόρο. Η παχύρρευστη αυτή βλέννη εμποδίζει την ομαλή και φυσιολογική ροή του παγκρεατικού υγρού προς το έντερο. Έτσι, αναπτύσσεται μεγάλη πίεση εντός του παγκρέατος, η οποία είναι και η αιτία της παγκρεατίτιδας.

Υπάρχουν δύο πολύ σημαντικοί λόγοι που πρέπει η συγκεκριμένη αιτία να διαγνωσθεί με ακρίβεια:

1. Το IPMN οδηγεί σε επανειλημμένες παγκρεατίτιδες που μερικές φορές μπορεί να είναι πολύ βαρειές, αλλά και ότι
2. Το IPMN, αν και αρχικά καλοήθης κατάσταση, μπορεί με τοην πάροδο του χρόνου να οδηγεί σε εμφάνιση καρκίνου του παγκρέατος σε μερικούς από αυτούς τους ασθενείς.

Δυστυχώς όμως, η νόσος αυτή, που ανακαλύφθηκε σχετικά πρόσφατα, παραμένει άγνωστη στην μεγάλη πλειονότητα των παθολόγων και των χειρουργών. Είναι δε πολύ σημαντικό ο εξειδικευμένος και έμπειρος χειρουργός να μπορέσει να διαγνώσει την νόσο αυτή διότι αλλιώς μπορεί να οδηγήσει τον ασθενή του σε λάθος θεραπεία (π.χ. χολοκυστεκτομή νομίζοντας ότι η αιτία της παγκρεατίτιδας είναι πέτρες στην χοληδόχο κύστη) την στιγμή που η πραγματική αιτία παραμένει ανενόχλητη να δρά, να ξαναδημιουργεί παγκρεατίτιδα και το κυριότερο να κινδυνεύει να μετατραπεί σε καρκίνο.

Χρειάζονται εξετάσεις πολύ ειδικές και προσανατολισμένες προς το  συγκεκριμένο πρόβλημα ώστε να επιβεβαιωθεί η διάγνωση, αφού βέβαια προηγουμένως ο χειρουργός έχει την οξυδέρκεια να την υποπτευθεί. Στην χειρουργική μας ομάδα έχουμε μεγάλη εμπειρία στην συγκεκριμένη νόσο αφού η πρώτη παγκόσμια σχετική επιστημονική δημοσίευση προήλθε από την Mayo Clinic όπου είχαμε πάρει προσωπικά μέρος στις κλινικές αυτές έρευνες και μελέτες για την νόσο αυτή. Εάν γίνει έγκαιρα η σωστή διάγνωση και αφαιρεθεί το μικρό εκείνο τμήμα του παγκρέατος που παράγει την βλέννη, τότε η θεραπεία είναι πλήρης και ριζική γιά όλη την υπόλοιπη ζωή του ασθενούς, ο οποίος πλέον δεν κινδυνεύει να πάθει καρκίνο του παγκρέατος.