Το θέμα του συνεδρίου ήταν η Σύγχρονη Χειρουργική HPB: Όταν η Καινοτομία Γίνεται Πρότυπο- Modern HPB Surgery: When Innovation Becomes Standard και βασικός στόχος των ειδικών που έλαβαν μέρος ήταν να αναδειχθούν οι ραγδαίες εξελίξεις και η μετάβαση των καινοτομιών αιχμής στην καθημερινή κλινική πρακτική.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ενεργός συμμετοχή μας στο συνέδριο, βάσει του αριθμού των επιστημονικών ανακοινώσεων, ήταν η πιο έντονη συγκριτικά με κάθε άλλο νοσοκομείο της χώρας μας. Κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου, κάναμε συνολικά 6 παρουσιάσεις της κλινικής μας εμπειρίας για τα αποτελέσματα των εγχειρήσεων παγκρέατος στους εξής τομείς:
1. Μετατροπή του θεωρούμενου ανεγχείρητου καρκίνου σε εγχειρήσιμο σε 91 ασθενείς, όπου αποδείξαμε ότι η τριετής επιβίωση στους δικούς μας ασθενείς αυξήθηκε στο 50%, ενώ εάν παρέμεναν ανεγχείρητοι, η επιβίωση δεν θα υπερέβαινε τους 6-9 μήνες.
2. Αφαίρεση των εμπλεκόμενων στον καρκίνο αρτηριών, ώστε ο όγκος να γίνει εγχειρήσιμος σε 32 ασθενείς όπου πετύχαμε 5/ετή επιβίωση 23%, ενώ εάν παρέμεναν ανεγχείρητοι, κανένας δεν θα ζούσε ούτε ένα έτος.
3. Αφαίρεση της κοιλιακής αρτηρίας (το πιο προωθημένο και σπάνιο χειρουργείο στον ανεγχείρητο καρκίνο παγκρέατος) σε 7 ασθενείς.
4. Αφαίρεση καρκίνου παγκρέατος σε 24 ασθενείς άνω των 80 ετών, όπου αποδείξαμε ότι η εγχείρηση καθεαυτή, η μετεγχειρητική πορεία και η μακροπρόθεσμη εξέλιξη δεν διαφέρουν σε τίποτα από τις αντίστοιχες των ασθενών με πολύ μικρότερες ηλικίες. Αυτό είναι πολύ σημαντικό διότι οι ογδοντάχρονοι ασθενείς με καρκίνο παγκρέατος αντιμετωπίζονται συνήθως μόνο με παρηγορητική θεραπεία.
5. Εφαρμογή προεγχειρητικής ακτινοθεραπείας σε 36 ασθενείς με ανεγχείρητο καρκίνο παγκρέατος, όπου αποδείξαμε ότι το 72% αυτών μετατράπηκε σε εγχειρήσιμο. Να σημειωθεί ότι η πρακτική μας αυτή αποτελεί πρωτοπορία για όλη την Ευρώπη, ενώ στα μεγάλα παγκρεατικά κέντρα της Αμερικής εφαρμόζεται τα τελευταία 5-7 χρόνια.
6. Τέλος, παρουσιάσαμε την συνολική μας εμπειρία με 871 ασθενείς με καρκίνο παγκρέατος όπου αποδείξαμε ότι συγκεκριμένα συμπτώματα, όπως ο πόνος στην κοιλιά ή στη μέση, οι συχνές διάρροιες και η ξαφνική εμφάνιση διαβήτη δυστυχώς δεν αναγνωρίζονται σαν συμπτώματα καρκίνου παγκρέατος και έτσι υπάρχει μεγάλη αργοπορία στην διάγνωση. Επίσης αποδείξαμε ότι η αργοπορημένη επίσκεψη σε ιατρική ομάδα ειδική στο πάγκρεας συντελεί σε πολύ χειρότερη πρόγνωση και επιβίωση.
Τα βασικότερα συμπεράσματα στο Πανευρωπαϊκό Συνέδριου Ήπατος-Παγκρέατος στο Δουβλίνο
Ο βασικότερος άξονας από όλους ήταν η αύξηση της εγχειρησιμότητας. Η αύξηση δηλαδή της μετατροπής των θεωρούμενων από τους πολλούς ως ανεγχείρητων όγκων που μετατρέπονται σε εγχειρήσιμους με αφαίρεση των εμπλεκόμενων αγγείων (πυλαίας φλέβας, μεγάλων αρτηριών). Πολλές συζητήσεις έγιναν για τις διάφορες τεχνικές αφαίρεσης και αντικατάστασης των εμπλεκόμενων αγγείων, όπου όσοι χειρουργοί παγκρέατος ασχολούνται με το συγκεκριμένο θέμα (μικρή μειονότητα δηλαδή) συζητήσαμε την εμπειρία μας, τις τεχνικές και τις προσεγγίσεις και τις μελλοντικές προοπτικές.
Μεγάλη έκταση δόθηκε στην βέλτιστη (optimal) διάγνωση, ανάλυση και παρακολούθηση των παγκρεατικών κύστεων, ώστε αφ’ ενός να βρίσκονται επακριβώς εκείνες που θα μετεξελιχθούν σε καρκίνο παγκρέατος, να χειρουργηθούν νωρίς και να σωθεί η ζωή του ασθενή, ενώ αφ’ ετέρου να μην χειρουργούνται ασθενείς με καλοήθεις κύστεις που δεν χρειάζονται εγχείρηση. Ο διαχωρισμός είναι πολύ λεπτός, με ιδιαίτερα λεπτομερή κριτήρια, αλλά και πάρα πολύ κρίσιμος.
Ο ακριβής ρόλος της ρομποτικής χειρουργικής στο πάγκρεας: Η ομιλία του Marc Besselink, προέδρου του European Hpato Pancreato Biliary Association (E-HPBA) και Καθηγητή Χειρουργικής στο Πανεπιστήμιο του Amsterdam, ήταν σύγχρονη, ισορροπημένη και σοφή διότι εμπεριείχε τα συγκριτικά αποτελέσματα όλων των σχετικών κλινικών μελετών. Απέδειξε με όλους τους επιστημονικούς όρους και κριτήρια ότι η ρομποτική αφαίρεση του σώματος και της ουράς του παγκρέατος (περιφερική παγκρεατεκτομή) είναι χειρουργικά και ογκολογικά ασφαλής και είναι καλό να εφαρμόζεται.
Αντιθέτως όμως, η αφαίρεση της κεφαλής του παγκρέατος (εγχείρηση Whipple) δεν έχει δείξει αντίστοιχα πλεονεκτήματα και δεν πρέπει να γίνεται γιατί είναι επικίνδυνη για τον ασθενή, τόσο για τις επιπλοκές της, όσο και για ογκολογικούς λόγους. Εξαίρεση αποτελούν αποκλειστικά και μόνο χειρουργικές ομάδες που διενεργούν περισσότερες από 100 Whipple κάθε χρόνο, οι οποίες όμως είναι ελάχιστες παγκοσμίως. Το συμπέρασμα αυτό είναι κρισιμότατα σημαντικό όταν παγκοσμίως, αλλά και στη χώρα μας η ρομποτική χειρουργική κάποιες φορές χρησιμοποιείται σαν εργαλείο marketing, την στιγμή που οι εγκυρότερες διεθνείς κλινικές μελέτες δείχνουν το όσα αναφέρθηκαν παραπάνω.
Ο αυξανόμενος ρόλος της Τεχνητής Νοημοσύνης στην ακριβέστερη διάγνωση αξονικών και μαγνητικών τομογραφιών σε παγκρεατικές νόσους, όπως οι παγκρεατικές κύστεις και τα νευροενδοκρινικά νεοπλάσματα (pNET). Στα νοσήματα αυτά, τα διαγνωστικά κριτήρια είναι πάρα πολλά (ανατομικά χαρακτηριστικά, ευρήματα βιοψιών, εξετάσεις αίματος, κτλ) και συχνά υπερβαίνουν την αναλυτική δυνατότητα του ανθρώπινου μυαλού. Υπάρχουν σήμερα δεδομένα που δείχνουν ότι η ΤΝ μπορεί να συμβάλει πολύ ωφέλιμα σε αυτούς τους τομείς.
Δυστυχώς δεν υπάρχει τίποτα νεότερο στους τομείς της χημειοθεραπείας και ανοσοθεραπείας στον καρκίνο του παγκρέατος. Τα ερευνητικά πρωτόκολλα είναι πολλά με συμμετοχή παγκοσμίως γνωστών κλινικών ερευνητών, αλλά κάτι ενθαρρυντικό δεν ανακοινώθηκε.
